Zıpkın Avcılığı

Zıpkın ile Balık Avcılığında Kullanılan Ekipmanlar.

Zıpkın avcılığında kullanılan malzemeler oldukça çok çeşitlidir. Burada genel anlamda başlıca ekipmanları kısaca tanıtacağız. Gelişen teknolojiyle beraber yeni malzemelerden yapılan ekipmanlar mağazaların raflarında yerlerini almaktadırlar.

ZIPKIN :
Zıpkın ile balık avcılığının temel ekipmanıdır. Diğer malzemelerimiz ne kadar iyi olursa olsun avı tamamlayacak olan iyi dizayn edilmiş bir zıpkındır.
Zıpkınlar genel olarak üç ana sınıfa ayrılır.
1-Lastikli zıpkınlar, 2-Havalı zıpkınlar, 3-Yaylı zıpkınlar.

1-Lastikli zıpkınlar:
Tüm avcıların kullandığı zıpkın çeşididir. Zıpkın gücünü lastiklerden alır. Çeşitli ebatlarda üretilirler(45–60–75–90–100…).Ebat seçiminde önemli olan zıpkının kullanılacağı yerdir. Ör: 45cm’lik bir zıpkınla uzak mesafe atışları yapmanız mümkün olmadığı gibi 100 lük zıpkınlarla taş altı avı yapmanız 60cm’lik zıpkının kullanımı zordur. Bu verilenlere kullanılan zıpkında boy arttıkça zıpkının atış mesafesi de artar.(Ör: 100 cm.lik bir zıpkın ile 5-6 metreye isabetli atış yapılabilirken, 75 cm.lik zıpkın ile isabetli atış azalır) Bunun yanı sırada kullanılan zıpkının uzun olmasının dezavantajları da olabilir. Uzun bir zıpkını suyun içinde hareket ettirmek kısaya göre daha zordur.
Lastikli zıpkınlarda çeşitli boy ve çaplarda lastikler kullanılır. Bunlar, 16–18–20–22 cm lastiklerdir. Lastik uzunlukların yanında birde lastik çapları vardır, bunlarda 16,18,20mm(çap) gibi ölçülerle ifade edilir. Bu ölçüler, standart ölçülerdir. Bunların yanı sıra özel olarak üretilen ebatlarda bulunmaktadır..









2-Havalı ve Yaylı Zıpkınlar:
Zıpkının çalışma prensibi, sıkıştırılmış hava veya yay gücüne dayanır. Havalı zıpkınlar, Yaylı zıpkınlara göre daha çok tercih edilir. Lastikli zıpkında bahsedilen dezavantajlarının yanında Havalı Zıpkınların da dezavatajları bulunmaktadır. Meydana gelecek arızalar karşısında tecrübe ve bilgi istemektedir. Zıpkın avcıları bu yüzden lastikli zıpkınları havalı zıpkınlara göre daha çok tercih ederler.

MİLLER (ŞİŞLER)

Zıpkınlarda kullanılan Miller(Şiş) de standart kalınlık ve boylarda üretilir. Bu ölçüler, 6,25—6,50– 7,00 olup, üretildikleri malzemelere göre farklılıklar gösterebilirler. Demir miller tercih edilmezler. Bu tip miller ağırlık, mukavemet ve paslanma bakımından kullanımı pek tavsiye edilmemektedir. Mil seçiminde tercih inox tahittien olarak isimlendirilen miller seçilmektedirler. Paslanmayan ve belli bir esnekliğe sahip miller her zaman avantaj sağlar. Mil seçiminde mono-blok olarak adlandırılan düz ve üzerinde uç takmak için yiv bulunmayan kelebeği üzerinde olan şişler kişilerin ve avın durumuna göre tercih sebebidir.
Milin ucunda bulunan ve Kelebek olarak adlandırılan kısım, taş altı için kısa, genel için ise normal boyutlar kullanılmalıdır.
Zıpkın milleri, mono yani tek mil üzeri kelebek olabileceği gibi yivli uç takılan Uçlar biçiminde olabilir.




MASKE
Zıpkın ile Balık Avcılığında, dalgıcın verimliliği sağlayan en önemli bir diğer malzemede şüphesiz maskedir. Dalış esnasında dalgıcı rahatsız etmeyen maskelerin kullanılması gerekmektedir. Maskeler genellikle silikon malzemelerden yapılır. Silikon malzemelerin işlevliği, diğer plastiklere göre daha Dalgıcın yüz şeklini alması ve su sızdırmaması en büyük etkenlerinden. Maske seçiminde dikkat edilecek önemli nokta yüzümüze iyi oturmasıdır.Burnu veya alnı sıkan maskeler tüm dalış zevkimizi bitirebilir.Sığ dalışlarda iç hacmi geniş derin su dalışlarında ise iç hacmi daha düşük tutulmuş maskeler tercih edilmelidir.
Avcı maskelerinin dış yüzeyi tercihen daha az ilgi çekici renklerde olmalıdır.Fosforlu veya parlak renkler (kırmızı,yeşil ,sarı) balık tarafından nasıl algılanacağı belli olmaz ama genelde balık bu renkleri uyarı olarak algılar.
Bu yüzden daha siyah ağırlıklı veya daha kamfulajlı maskeler kullanılması avcı için bir artıdır.






ŞNORKEL
Şnorkel tercihinde ise yine tercih avcıya kalmıştır.Düz şnorkel ve tahliyeli şnorkel ve mantarlı şnorkeller piyasada mevcuttur.Düz şnorkeller avcılar tarafından daha çok tercih edilmektedir .Bunun sebebi ise hava çıkışı sırasında tahliyeli şnorkellerden çıkan sesleri yapmamasıdır. Fakat snorkel içersinde biriken sudan rahatsız olanlar için basit tahliyeli şnorkellerde tercih edilebilir.



Resimler apnea.com.tr'dan alınmıştır

PALETLER

Paletler zıpkın avcılığında performans ağırlıklı malzemelerdir.Paletler zıpkıncının performansını etkiler.Çok farklı malzemelerden paletler üretilmiştir.Kompozitler burada devreye girer.’’Carbon’’ palet diye adlandırılan kompozit malzemeli paletler en iyi performansı alınan paletlerdir.Tabi palet tercihinde dalınacak mesafe ve dalış yerinin dip yapısı önemlidir.Mesela uzun palalı (80-90cm) paletler derin sularda çok iyi iş görürken sığ suda avlanan ve devamlı kayaların arasında yol alan avcılar için kullanışlı olmayacaktır.Carbon diye tabir edilen palalar kolay kırılan malzemelerden yapılmışlardır.Herhangi bir kuvvet altında kırılmaları daha kolaydır.Bu yüzden bu palalı paletler derin su dalgıçları tarafından daha çok tercih edilirler.Taş altı ve daha sığ derinliklerde avlanan avcılar plastik malzemeden üretilmiş palalı paletleri daha çok tercih ederler.Bu sayede paletin kullanım ömrü artar.En ideal palet suda hareket halinde ‘’S’’ harfi şeklini alır.Bunu görebilmek için dalışa geçen bir arkadaşınızı belirli bir derinlikte yandan izleyin.Bu hali aldığını göreceksiniz.




ELBİSE

Zıpkıncılıkta kullanılan kıyafetler tüplü dalış için kullanılan kıyafetlerden farklıdır.Zıpkın avcısın kıyafeti fermuarsız olmalıdır.İç yüzeyi açık hücre (open-cell) olmalıdır.Açık hücre şeklindeki malzeme avcının vücudunu sarak ısı yalıtımını maksimuma çıkarır.Fakat içi havlu elbiseler giyilmeleri kolay olmasına karşın ısı yalıtımları azdır.Daha fazla su tuttukları için avcı bu tip kıyafetlerde üşür.Avcı elbise seçiminde alt kısmı pantolon biçiminde olanlardan seçmelidir.bahçıvan kesim altlar göğüs kafesinin olduğu bölüme daha fazla baskı yapar.Bu da nefes kapasitesini azaltır.Üst olarak ise başlık kısmı bütün olan modeller tercih edilmelidir.Dediğimiz gibi fermuarlı modeller tercih edilmemelidir.
Kıyafetin kısmı jarse kumaş kaplı veya dışı da açık hücre yada ikisinin bileşiminden oluşan açık hücre+jarse kombinasyondan oluşabilir.Derin su dalgıçları sürtünmeyi en aza indirmek için dışı açık hücre kıyafetler tercih eder.Bu şekilde hidrodinami üst seviyelerde tutulmuş olur.Fakat bu tip kıyafetler özellikle taş altı avlananlar için pek de makbul değildir.Sebep olarak ise çok çabuk yıpranmalarıdır.Bu yüzden genelde dışı jarse kumaş kaplı kıyafetler tercih edilir.



Resimler yilmaz.com'dan alınmıştır

ELDİVEN VE PATIKLER

Eldiven ve patikler genelde standarttırlar.Tercihen altı takviyeli olanları da mevcuttur.Eldivenlerde ise farklı modeller vardır.avuç içi ve dışı jarse kumaş kaplı olanlar,avuç içi güderi dışı jarse kumaşlı neopren kaplı olanlar veya avuç içi kevlar gibi ekstra takviyeli malzemeler kaplı eldivenler olabilir.Zıpkıncı bunların içinden sağlam olanlarından seçmelidir.Çünkü zıpkıncılık sporunda yaralanmalar oldukça fazladır. Bu yüzden iyi bir eldiven hep yararınıza olacaktır.



AĞIRLIK KEMERLERİ ve AĞIRLIKLAR

Ağırlık kemerleri ve ağırlıklar: ağırlık kemerleri genelde plastik malzemelerden yapılır.Hali hazırda bulunanlar ya naylon malzemeli kemerler yada kauçuk kemerlerdir.Kemer seçiminde önemli olan kemerin iyi oturması ve istenildiğinde rahatça çıkarılabilmesidir.Bu yüzden kemer seçiminde kıstırmalı modeller öncelikli tercihiniz olsun.Tokalı kemerler diğerlerine göre daha zor çıkarlar.Rahat nefes almak açısından en iyi tercih kauçuk malzemeden yapılmış kemerler olacaktır.Tabi bu tip kemerlerin tokalı olduklarını da unutmamalıyız.
Ağırlık tercihinde ise bel ağırlıkları dışında bilek ağırlıkları da mevcuttur.Bu ağırlıklar sayesinde agaşon sırasında paletlerin havalanmasını önlemiş oluruz.Kilogram olarak da bizi suya burun hizamız veya biraz daha fazla batırabilen seviyede ağırlık seçmeliyiz.Tamamen batıyorsak ağırlığımızı azaltmalıyız.Suda yüzerliliğimizi kaybedersek dibe indiğimizde çıkmamız oldukça zorlaşır.



DİĞER EKİPMANLAR

A. ŞAMADIRA
B. BIÇAK
C. TAŞIMA İPLERİ / TELLERİ

Şamandıra: Zıpkın ile avcılığın gereklerindendir.Bulunduğunuz yerde bir dalgıç bulunduğunu gösterir.Bazı modellerde zıpkıncı yedek malzemelerini de burada taşıyabilir.



Bıçak : Dalış malzemeleri içinde hayati önem taşıyan bir ekipmandır.Dalış bıçağı takriben tek veya çift yüzü keskin veya tek yüzü keskin olabilir.Çok büyük ve kullanışsız modeller tercih edilmemelidir.Sap kısmı çok küçük olan modellerde tutulması kolay olmadığı için tercih edilmezler.Önemli olan bıçağın işlevselliğidir.Bıçak oldukça keskin olmalıdır.Tehlike anında keskin bir bıçak rahatça işinizi görecektir.Bıçağınızda ip kesmek için oyuk bulunan modelleri tercih edin.Ve tabiî ki bıçağınızda sırt kısmında tırtık olması da işinize misina gibi kaygan yüzeyli malzemeleri kesmede yardımcı olur.



Taşıma İpleri/Telleri : Taşıma ipleri çoğunlukla balık öldürme şişleri ile beraber satılıyor.Tercihiniz bele sarılanlardan yana olsun.Kemere takılan ve aşağı sarkan malzemeleri pek tercih etmeyiniz.Bunların takılması halinde zor durumda kalabilirsiniz.tercihen orta kalınlıkta bakır telden beliniz ölçüsünde kesip kullanabilirsiniz.Fakat kesinlikle bunların ucunu düğümlemeyiniz.Bir tarafını kıvırıp halka yapın diğer tarafını da ‘’C’’ şeklinde yapıp içinden geçirin.Böylece takılma anında kendiliğinden kolayca çıkacaktır.

Zıpkın Nasıl Kurulur...


1-Uzun tüfek kurulumu esnasında tek elinizle zıpkının lastiğini palamut kısmından yakalayın ve diğer elinizle kabzanın hemen bitiminden zıpkının gövdesini tutun.. Eğer zıpkını göğsünüze dayadığınızda eliniz palamutlara rahatlıkla erişiyorsa birinci işleme gerek yok.


2-Zıpkını gövdesinden tuttuğunuz elinizle ileriye iterek zıpkının göğüs dayama kısmını göğüs pedine yerleştirin.Uzun tüfeklerde tek elinizle tuttuğunuz lastik de bir miktar gerilecektir.


3-Zıpkını göğsünüze yerleştirdikten sonra boşta kalan elinizi öne doğru uzatarak diğer lastiği yakalayın. Böylece iki eliniz de artık lastiklere kavuşmuş ve germeye hazır olacaktır.


4-Artık iki eliniz de lastiklere kavuştu ve hızlı bir hareketle lastikleri gererek palamutu ilk çentiğe alıyoruz. Bu işlemden sonra kabzadaki göğüs dayama yerini göğsümüzde zıpkını en rahat kurduğumuz bölgeye yerleştirerek zıpkını 2. çentiğe kurabiliriz.


Zıpkın kurulumu sırasında kabzayı göğsümüzde doğru noktaya dayamak çok önemlidir. Zıpkının göğüs dayama yerini göğüs kemiğinin en alt kısmına (sternum) üzerine yerleştirin. Ben zıpkını en rahat şekilde bu noktaya dayayarak geriyorum. Kişiden kişiye göre bunun farklılık gösterdiğini gördüm. Bazı arkadaşlarım zıpkını karın kasları üzerinde kurduğunu gördüm. Ancak bu şekilde kurarken çok fazla enerji harcarsınız tavsiye etmem. İdeal noktayı zamanla deneyerek kendiniz bulacaksınızdır.

Uyarılar:

1-Lastikli zıpkınları kurarken elimizde mutlaka eldiven olmalı. Palamutların şiş üzerindeki çentiklere tam olarak oturduğuna emin olmadan lastikleri kesinlikle bırakmayın. Aksi taktirde palamut çentikten kurtulup elde yaralanmalara sebep olabilir. Bu yüzden eldivensiz kesinlikle zıpkın kurmayın.

2-Zıpkını çıplak ten üzerinde kesinlikle kurmamalıyız. Göğüs ile zıpkının göğüs dayama yeri arasında muhakkak bir pet olmalıdır. Aksi taktirde ciddi ağrılar ve deride hasar meydana gelebilir.



1. resimde görüleceği gibi öncelikle belimizi içe doğru kırarak zıpkına yetişmemizi sağlayacak kol boyumuzu uzatmalı sağ elimizle dipçiğin dibinden ve sol elimizle lastiğin sol kısmını sıkıca kavramalıyız.



2- Sağ elimizle kavradığımız dipçiği kendimizden ileri doğru iterek göğüs bölgemize getirmeliyiz.



3- Dipçik göğsümüze yerleştiği anda boşa çıkacak sağ elimizle lastiğin sağ kısmını yakalayıp hızlı hareketlerle şişin 1. çentiğine hızlı bir şekilde çekmeliyiz. Bunu hızlı yapmamız önemlidir çünkü sol eldeki lastik dipçik göğsümüze konduğu an el, kol ve göğsümüze baskı yapacak duruma gelir.



4- Son olarak 1. çentiğe çekilen lastiği istersek 2. çentiğe germeliyiz.



Kazasız ve bol trofeli avlar.