Xenon Nedir?

*Renault9 · 9 May 2014

> Xenon sistemi nedir? <

Xenon sisteminden çok teknik detaya girmeden bahsedicek olursak. Halojen ampullere göre daha az enerji harcayarak daha çok ışık veren bir sistem olarak düşünebiliriz. Normal halojen ampuller 55 watt enerji tüketirken, xenon ampulu 35 watt enerji tüketimi ile 2 kat daha fazla ışık verebilir. Ömürleride halojen ampullerden çok daha uzundur.
Xenon ampullerini normal halojen ampuller gibi direk olarak aracın 12 volt u ile çalıştıramayız. Xenon ampullerinin çalışması için gerekli olan voltajı balast isimli parça düzenler. Bu yüzden xenon ampulü ve balastı ile beraber xenon sistemi veya kiti olarak geçer.
Balastlar aracın 12 volt unu xenon ampulun çalışması için gerekli olan 85 volt seviyesine çıkarır. Farklı jenerasyonlarda balast tipleri mevcuttur fakat temelde hepsinin görevi aynıdır.

> Ampul tipleri nelerdir? <

Halojen ampullerin H1, H4, H7 ,H11 HB3 gibi genelde H harfi ile başlayan soket tipleri mevcuttur.
Xenon ampulleri ise sadece D2S soketlidir. Dünyadaki orjinal xenon ampullerinin tamamı D2S sokete sahiptir.
Peki H7, H1 xenon kit diye satılanlar nedir? Normalde halojen ampul kullanan (örneğin H7) bir far veya merceğe doğal olarak D2S Xenon ampulu takılamaz. Bu sorunu gidermek için üreticiler soketi H7 halojen ampule benzeyen ama üstünde xenon ampulu bulunan ampuller üretmektedir. Yani özetle H7, H1 xenon ampulleri soketleri halojene uyarlanmış xenon ampulleridir.

> Mercekler ne işe yarar <

Temelde mercekler Halojen ve Xenon olarak ikiye ayrılır. Halojenler kendi arasında H1, H7, H11 soket tiplerine sahiptir. Xenon mercekler ise yukarıda belirttiğimiz gibi sadece D2S girişe sahiptir. Fakat onlarda kendi arasında Normal xenon ve Bi-xenon olarak ikiye ayrılır. Merceklerin amacı ampulden çıkan ışığın tamamını toplayarak sadece yola vermektir. Normal farlar karşıdan gelen sürücülerin gözünü alabilirken, mercekler belirli bir seviyeden yukarıya hiç ışık göndermedikleri için hem göz almaz hemde yukarı kaçan ışığıda yola yansıtarak daha etkili aydınlatma sağlar. Bu sayede örneğin otobanda mercekli bir far normal bir fardan 3 - 4 kat daha ileriyi aydınlatabilir.
Aşağıdaki iki resimde aynı araca aittir. İlk resim xenon kit direk takılı iken çekilmiştir. İkinci resim ise mercek modifiyesi yapıldıktan sonra. Aradaki fark açıkça görülmektedir.

> Bi-xenon mercek nedir <

Yukarıdada anlattığımız ve resimlerdede gördüğünüz gibi merceklerin içerisinde bu kesilme çizgisini yaratan bir perde bulunur. Bu perde normalde sabittir. Fakat Bi-xenon merceklerde solenoid adını verdiğimiz bir parça bu perdeyi aşağıya çekebilir. Ve tabiki bu perde aşağı doğru inince yoldaki ışığın kesilme çizgiside direk yukarı kalkar ışık tam karşıya vurur. Yani mercek uzun haline geçmiş olur. Özetle Bi-xenon merceklerle hem uzun hem kısa far ışığı sadece tek ampulle elde edilmiş olur.

Kısa ve uzunda perdenin hareketi

Kısa ve uzunda duvardaki ışık deseni. Perdenin hareketi sayesinde ışık tam karşıya vuruyor.

> Far yükseklik motorları <

Farın yükseklik ayarını yapan motorlar ikiye ayrılır. Normal farları kontol eden motorlar SERVO motorlardır ve içeriden elle kumanda edilir. Mercekli farlardaki motorlar ise STEP motorlardır ve far yüksekliğini otomatik olarak yaparlar. Bu sebeple eğer aracınızın orjinal mercekli farlarından temin ederseniz. Eski farlarınızın motorlarını takmanız gerekir. Aksi taktirde yükseklik ayarı çalışmayacaktır.

HALK ARASINDA TAMAMEN YANLIŞ OLARAK BİLİNEN BAZI BİLGİLERİN DOĞRULARI

Xenon farlar güçlüdür normalden daha fazla enerji harcar o yüzden aracınızın elektrik tesisatı zarar görebilir veya xenon takarsanız akünüzü yada alternatörünüzü daha güçlüsü ile değiştirmeniz gerekir gibi söylentiler tamamen yanlıştır. Aksine xenon sistemi daha az enerji tüketir. Akü ömrünü uzatır ve alternatöre daha az yük bindirir, bu sayede çok azda olsa yakış miktarını azaltır.
Mercek modifiyesi yaparsanız yükseklik ayarı kaybolur bilgiside yanlıştır. Normalde far yüksekliği ayarlandıkça içerideki parlak reflektör kısım hareket eder. Mercek modifiyesindede mercek bu bölüme takıldığı için yükseklik ayarlandıkça mercek yukarı aşağı hareket eder yükseklik ayarı eskisi gibi çalışmayı sürdürür.
Bi-xenon farlarda uzun için ikinci bir xenon ampulu daha olması gerekir. Bu bilgide tamamen yanlıştır. Bixenon farda yukarıda anlatıldığı gibi ışığın karşıya vurmasını ikinci bir ampul değil perdenin hareketi sağlar.
55 watt lık xenonlar daha güçlü ve parlaktır. Bu olay tamamen bir aldatmacadan ibarettir. Aslında bu xenon kitler 55watt enerji tüketerek araca hata verdirmemeyi amaçlamaktadır. Xenon ampulu gene 35 watt gücünde standart şekilde yanar. 55 watt xenon ampulu diye birşey yoktur.
Xenon ampulunun K değeri ne kadar yüksekse o kadar iyi aydınlatır. Bu konuda çoğu kişi tarafından yanlış bilinmektedir. K değeri ışığın rengini, Lümen ise ışığın şiddetini belirler. Xenon ampulunun K değeri ne kadar artarsa ışığın gücüde o kadar düşer. Osram Philips GE gibi markaların tamamının orjinal xenon ampulleri 4300K dır. Aydınlatma seviyesi en yüksek ampullerde onlardır. K değeri dahada yükseldikçe ışığın rengi değişir daha güzel görünebilir fakat ışık şiddeti azalıcaktır. Yaklaşık değerler aşağıdaki tabloda görülebilir.

4300K = 3200 lümen
6000K = 2800 lümen
8000K = 2300 lümen
10000K = 1800 lümen

Aşağıdaki tablo Kelvin değeleri ile renk hakkında bilgi vermektedir.